غذاها و شیرینی‌های محلی بخشی از میراث فرهنگی ناملموس کهن دیار همدان هستند؛ برندهای ارزشمندی که در نمایشگاه گردشگری اقوام و خوراک ایرانی منطقه غرب کشور معرفی شده است.
میراث فرهنگی ناملموس بخش زنده‌ای از تاریخ است که در طول قرن‌ها حفظ شده است؛ یادگارانی ارزشمند که در جای جای استان تاریخی همدان به چشم می‌خورد.
ابنیه تاریخی و اشیا قدیمی از نفیس‌ترین میراث‌های ملموس کهن دیار همدان است، اما دسته دیگری از یادگاران با ارزش وجود دارد که غنای فرهنگی هر خطه را معرفی می‌کند و «میراث فرهنگی ناملموس» نام دارد.
میراث‌هایی که در کنار زیبایی، تاریخ، فرهنگ و آداب و رسوم اقوام را روایت می‌کند؛ آداب و رسوم، آیین، زبان، گویش، بازی، موسیقی، ادبیات شفاهی، غذاها و شیرینی‌های محلی، هنرهای اجرایی، جشن‌ها و دانش و مهارت‌ها در زمره میراث ناملموس ملی قرار دارند.
میراث فرهنگی ناملموس بخش زنده‌ای از تاریخ است که به دست بازماندگان به مرور و به‌طور پیوسته مورد استفاده و بازآفرینی قرار گرفته و در طول زمان بر ارزش آن افزوده شده است.
استان همدان با پیشینه تاریخی طولانی، مهد تمدن‌های بزرگی بوده هریک از آنها ، آداب و رسوم خاص خود را داشته‌اند. از رهگذر این تمدن‌ها، آئین‌ها یا سنت‌هایی به یادگار مانده که تعدادی از آنها در فهرست میراث فرهنگی ناملموس کشور به ثبت رسیده است.
ثبت ۹۰ پرونده در فهرست میراث ناملموس ملی
کارشناس ارشد ایران شناسی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همدان در این باره گفت: در چند سال گذشته ۹۰ مورد از غذاها، آئین‌ها، صنایع دستی و موارد دیگر از استان همدان در فهرست میراث فرهنگی ناملموس کشور ثبت شده است.
فریبا نعمتی می‌افزاید: هر سال دو بار فرصت ارسال پرونده شاخص استان به شورای بررسی میراث ناملموس وجود دارد و امسال هم چند پرونده شامل دو بازی محلی، یک رشته صنایع دستی، آئین برداشت محصول و یک نوع شیرینی آماده معرفی به کمیته بررسی است.
وی بیان می‌کند: در بخش آئین‌ها مراسم سینه زنی دهه محرم روستای مهاجران شهرستان بهار، تعزیه شهر مریانج، مراسم شب عید قربان شهرستان رزن، جشن شکرگذاری آب روستای هیزج بخش قهاوند، مراسم گردوتکانی تویسرکان، مراسم قنبرخوانی به مناسبت شهادت حضرت علی(ع) در تویسرکان و آئین شاهزاده حضرت علی اصغر(ع) همدان ثبت شده است.
نعمتی می‌گوید: در بخش مهارت‌ها هم مهارت و شناخت بافت قالی تویسرکان، پخت کباب سرداشی همدان، پخت نان مغزی تویسرکان، منبت چوب در ملایر و تویسرکان و مهارت تهیه قِووت جزء میراث ناملموس استان به شمار می‌رود.
وی اعلام می‌کند: آش وَرکواز(سبزی مثل تره)، آش بادمجان نهاوند، آش سماق تویسرکان، آش کشک هویج همدان، خورش ماست همدان، آبگوشت کلم همدان، کباب سرداشی همدان، آش قازیاغی کبودراهنگ و آش عیرانشوربا مهمترین غذاهای ثبت شده هستند.
کارشناس ارشد ایران شناسی اداره کل میراث فرهنگی همدان می‌گوید: از بین شیرینی‌های شاخص ثبت شده استان همدان هم می‌توان کماج، شیرمال، حلوازرده، شاطه حلوا، سنل نهاوند، شربت پالوده لالجین، حلوای مغزی تویسرکان، گرده همدان و کلوای نهاوند و ملایر را نام برد.
نعمتی می‌افزاید: از بین دسرها هم مربای گل زرد تویسرکان و ترشی آش ملایر در فهرست آثار ناملموس ملی ثبت شده است.
معرفی غذاهای محلی همدان در برج میلاد
میراث ناملموس بخش مهمی از تاریخ هر خطه‌اند؛ یادگارانی ارزشمند که نگهداری آنها و انتقال به نسل‌های بعد به برندسازی، برگزاری نمایشگاه و جشنواره نیاز دارد.
نمایشگاه گردشگری اقوام و خوراک ایرانی منطقه غرب کشور که این روزها در برج میلاد برگزار شده؛ فرصتی است تا میراث ناملموس خطه تاریخی همدان معرفی می‌شود.
معاون گردشگری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان در این باره می‌گوید: کمیته ملی گردشگری خوراک ایران با همکاری دو مؤسسه فرهنگی از ۲ تا ۷ مرداد، نمایشگاهی را در برج میلاد تهران برگزار می‌کند.
علی خاکسار می‌افزاید: در این نمایشگاه برنامه شب فرهنگی استان‌های همدان، ایلام، کردستان، کرمانشاه و لرستان و سوغات و خوراک ایرانی این مناطق، صنایع‌دستی و موسیقی محلی اجرا می‌شود.
وی بیان می‌کند: برنامه شب فرهنگی همدان ۳ مرداد ساعت ۲۱ تا ۲۳ اجرا می‌شود و از صدا و سیمای مرکز همدان خواسته شده تا این برنامه را از شبکه استانی پخش کند.
خاکسار می‌گوید: در نمایشگاه گردشگری اقوام و خوراک ایرانی منطقه غرب کشور تلاش کرده‌ایم تا ظرفیت‌های همدان شامل جاذبه‌های طبیعی کمتر شناخته شده، سوغات، غذاهای محلی و صنایع دستی معرفی شود.
وی می‌افزاید: برگزاری کارگاه سفالگری و منبت و پذیرایی از بازدیدکنندگان با شیرینی‌های محلی همدان از دیگر برنامه‌های این نمایشگاه است.
گردشگری خوراک و توانایی در معرفی غذاهای محلی از روش‌های برندسازی یک شهر یا منطقه است و شرکت در نمایشگاه‌های ملی و بین‌المللی مناطق هدف، همایش‌های تخصصی حوزه گردشگری، برگزاری نمایشگاه‌ها، رویدادها و جشنواره‌‌ها و ساخت فیلم از راه‌های معرفی میراث ناملموس همدان در سطح ملی و بین‌المللی است.